Απαλλαγή στράτευσης ορφανού με αδελφό ανίκανο προς εργασία
Ο Συνήγορος του Πολίτη εξέτασε αναφορά στρατευσίμου, τρίτου γιού οικογένειας από την οποία έχουν αποβιώσει οι γονείς και ο πρώτος γιός, ενώ ο δεύτερος είναι ανίκανος για εργασία λόγω ψυχικής διαταραχής. Ο στρατεύσιμος ζήτησε να υπαχθεί στη ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία απαλλάσσεται από τη στράτευση «ο μόνος ή ο μεγαλύτερος γιος γονέων που έχουν πεθάνει, ο οποίος έχει έναν τουλάχιστον άγαμο και ανήλικο ή άγαμο και ανίκανο για κάθε εργασία αδελφό ή αδελφή». Το αίτημά του απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι δεν είναι ούτε μόνος ούτε μεγαλύτερος, καθώς μεγαλύτερος είναι ο επιζών αδελφός του.
Απευθυνόμενος στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας και επικαλούμενος συναφή νομολογία (αποφάσεις 428/2008 & 1701/2009 ΣτΕ), ο Συνήγορος του Πολίτη υποστήριξε πως η διάταξη αποσκοπεί στην απαλλαγή του μόνου υπόχρεου, είτε είναι ο μεγαλύτερος επιζών είτε όχι. Ο νόμος αναγνωρίζει ως προστάτη όποιον στρατεύσιμο, μετά το θάνατο των γονέων του, βαρύνεται με τη φροντίδα αδελφού ή αδελφής που δεν διαθέτει ικανότητα για εργασία. Το κατά πόσο το προστατευόμενο μέλος είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο από τον μόνο υπόχρεο, δεν επηρεάζει την πραγματική ή νομική κατάσταση της οικογένειας, εφ’ όσον, εν τέλει, ένας είναι ο υπόχρεος οπότε μόνον αυτός θα μπορούσε να τύχει απαλλαγής. Στο επιχείρημα πως οι διατάξεις περί απαλλαγής, ως εξαιρετικές, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, ο Συνήγορος του Πολίτη αντέτεινε ότι δεν επιτρέπεται ερμηνεία ούτε παρά τη λογική, ούτε παρά την κοινωνική στοχοθεσία της διάταξης.
Το ΓΕΕΘΑ επέμεινε στην ανωτέρω θέση του, όμως αποδέχθηκε πως «η εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων προβλημάτισε για τη σκοπιμότητα αντίστοιχης πρόβλεψης ώστε να αποτελέσει πρόταση για ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας». Στη συνέχεια, ο Συνήγορος του Πολίτη κοινοποίησε τη σχετική αλληλογραφία στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας. Η λύση δόθηκε με το άρθρο 55 του ν. 5018/2023, σύμφωνα με το οποίο «αν ο δικαιούχος είναι ανίκανος για κάθε εργασία, το δικαίωμα της απαλλαγής μεταβιβάζεται στον αμέσως επόμενοικανό για εργασία αδελφό».
Συνοδευτικά αρχεία: